در آستانه روز ملی سد و نیروگاه برق‌آبی، از یک مجموعه تاریخ شفاهی با سابقه ۳۶ ساله از دستاوردهای صنعت آب و انرژی پاک کشور رونمایی شد. این رویداد، فرصتی مغتنم برای مرور تاریخچه‌ی توسعه زیرساخت‌های حیاتی کشور در حوزه مهار آب و تولید انرژی‌های تجدیدپذیر (پاک) فراهم آورد. مسئولان صنعت با تأکید بر اهمیت این مستندسازی، آن را گامی مهم در انتقال تجربیات نسل‌های گذشته به مهندسان آینده دانستند.

به گزارش خبرطلایی ، شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران، به عنوان یکی از پیشگامان عرصه مدیریت منابع آب و تولید انرژی پاک، در مراسمی پربار به مناسبت روز ملی سد و نیروگاه برق آبی و همزمان با هفته پژوهش، دستاوردهای خیره‌کننده خود را به نمایش گذاشت. دکتر صابری، مدیر روابط عمومی این شرکت، در این گردهمایی که با حضور متخصصان، پژوهشگران و مسئولان صنعت برگزار شد، از ابتکار بزرگ تدوین تاریخ شفاهی صنعت آب و برق آبی کشور خبر داد. این پروژه، که با هدف ثبت و انتقال تجربیات و درس‌های آموخته‌شده از سه دهه و نیم فعالیت مستمر این حوزه کلید خورده، شامل مصاحبه‌های عمیق با حدود ۵۰ نفر از وزرای نیرو، معاونان، مدیران عامل و مجریان کلیدی طرح‌های ملی از ابتدای تأسیس شرکت تاکنون است.

دکتر صابری با تأکید بر اهمیت این اقدام برای نسل‌های آینده، اظهار داشت: “تدوین تاریخ شفاهی نه تنها ابزاری برای معرفی دستاوردها و چالش‌های گذشته است، بلکه پایه‌ای محکم برای برنامه‌ریزی‌های آینده به شمار می‌رود. ما در این پروژه، روایت‌های واقعی از پیروزی‌ها و دشواری‌های صنعت را جمع‌آوری کرده‌ایم تا میراثی ماندگار برای توسعه پایدار کشور بسازیم.” این ابتکار، که بخشی از استراتژی شرکت برای تقویت هویت سازمانی و آموزشی است، نشان‌دهنده تعهد عمیق این مجموعه به حفظ دانش تاریخی و انتقال آن به نسل جوان متخصصان است.

در بخش دیگری از سخنان خود، مدیر روابط عمومی شرکت به مأموریت‌های گسترده و پیچیده این سازمان اشاره کرد. شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران، با تمرکز بر مطالعه، اجرا و بهره‌برداری از طرح‌های بزرگ ملی، مسئولیت اجرای صدها پروژه کلیدی را بر عهده دارد. از شبکه‌های آبیاری و زهکشی گسترده گرفته تا طرح‌های انتقال آب، آبرسانی به مناطق محروم، احداث نیروگاه‌های برق آبی و تلمبه‌ذخیره‌ای، همه این ابتکارها بخشی از سبد مسئولیت‌های این شرکت هستند. دکتر صابری خاطرنشان کرد: “در شرایطی که کشور با چالش‌های اقلیمی و جمعیتی روبرو است، این شرکت به عنوان بازوی اجرایی وزارت نیرو، نقش محوری در تأمین امنیت آبی و انرژی ایفا می‌کند.”

وی با نگاهی به افق آینده، از حرکت کشور به سمت گسترش طرح‌های نوین خبر داد. به ویژه، با توجه به برنامه‌های توسعه نیروگاه‌های خورشیدی، تمرکز بر نیروگاه‌های برق آبی کوچک و متوسط در دستور کار قرار گرفته است. در این راستا، اولین پکیج سرمایه‌گذاری در قالب مشارکت عمومی-خصوصی (PPP) به سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی ارائه شده تا چرخه سرمایه‌گذاری و اجرا را تسریع بخشد. این رویکرد، نه تنها به تنوع‌بخشی منابع انرژی کمک می‌کند، بلکه فرصت‌های جدیدی برای اشتغال‌زایی و رشد اقتصادی ایجاد خواهد کرد.

پژوهش، به عنوان ستون فقرات اساسنامه شرکت، همواره در کانون توجه قرار داشته است. دکتر صابری پژوهش را “دانش‌بنیان، محصول‌محور و مبتنی بر بومی‌سازی فناوری‌های پیشرفته جهانی” توصیف کرد و بر همکاری مداوم با دانشگاه‌ها، اساتید برجسته و متخصصان داخلی تأکید ورزید. معاونت فنی شرکت، با بهره‌گیری از ظرفیت‌های علمی کشور، توانسته است نوآوری‌های بومی را در پروژه‌های عملیاتی پیاده‌سازی کند. این تعاملات، از برگزاری کارگاه‌های مشترک تا حمایت از پایان‌نامه‌های دانشجویی، گواهی بر تعهد شرکت به پرورش استعدادهای ملی است.

نیروگاه‌های برق آبی، به عنوان نماد انرژی پاک و تجدیدپذیر، در سخنان دکتر صابری جایگاه ویژه‌ای یافتند. وی این نیروگاه‌ها را “نیروی پیشران پایداری شبکه برق کشور” خواند و آمارهای رسمی را یادآوری کرد: در حال حاضر، ظرفیت نصب‌شده نیروگاه‌های برق آبی به حدود ۱۲ هزار مگاوات رسیده که ۱۵ درصد از کل ظرفیت نیروگاهی کشور را تشکیل می‌دهد. “پایداری شبکه برق مرهون وجود این نیروگاه‌هاست؛ آن‌ها نه تنها پیک‌زدایی می‌کنند، بلکه در مواقع بحران، ثبات را تضمین می‌نمایند.”

دکتر صابری با مرور بر دستاوردهای ملموس ۳۶ ساله شرکت، تصویری روشن از تأثیرات آن بر جامعه و اقتصاد ترسیم کرد. این شرکت در احداث نزدیک به ۹۰۰۰ مگاوات از ظرفیت فعلی نیروگاه‌های برق آبی نقش داشته است. علاوه بر این، حدود ۴۵۰۰ مگاوات دیگر در مرحله اجرا و ۱۵۰۰ مگاوات در فاز مطالعه و طراحی قرار دارد. در حوزه مدیریت منابع آب، پروژه‌هایی مانند سد کهیر در سیستان و بلوچستان، نه تنها سیلاب‌های مخرب را مهار کرده، بلکه آب شرب سالم را به هزاران خانوار رسانده و زندگی آن‌ها را دگرگون ساخته است. این طرح‌ها، تنش‌های آبی مزمن را در مناطق خشک و دورافتاده کاهش داده و امنیت غذایی را تقویت کرده‌اند.

از منظر اقتصادی، صرفه‌جویی چشمگیر ۲۳ تا ۲۴ میلیارد دلاری در مصرف سوخت‌های فسیلی، یکی از برجسته‌ترین دستاوردها است. تولید انرژی پاک توسط این نیروگاه‌ها، وابستگی به واردات سوخت را کم کرده و هزینه‌های ملی را بهینه ساخته است. در عرصه توسعه منطقه‌ای، طرح‌هایی مانند خط انتقال ۵۰۰ کیلومتری گرمسیری در غرب کشور، با ایجاد اشتغال گسترده و رونق کشاورزی، به مهاجرت معکوس از شهرها به روستاها دامن زده و تعادل جمعیتی را بهبود بخشیده است.

حفاظت از محیط زیست نیز از دستاوردهای کلیدی است. کاهش آلاینده‌های ناشی از سوخت‌های فسیلی و مهار مؤثر سیلاب‌ها، جلوی خسارات جبران‌ناپذیر را گرفته است. برای نمونه، در سیلاب ویرانگر سال ۱۳۹۸، وجود سدهای تحت مدیریت این شرکت، از فجایع بزرگ‌تر در شهرهایی چون اهواز و آبادان جلوگیری کرد. همچنین، مخازن سدهای این شرکت حدود ۴۵ درصد از حجم کل مخازن سدهای کشور را ذخیره‌سازی می‌کنند، که این امر نقش استراتژیک آن‌ها در تنظیم منابع آبی را دوچندان می‌سازد.

دکتر صابری در خاتمه، به تولید تجمعی بیش از ۲۱۳ هزار گیگاوات‌ساعت انرژی پاک توسط نیروگاه‌های شرکت اشاره کرد و از یک موفقیت بین‌المللی سخن گفت: در پروژه راهبردی “راه دوشنبه – خجند” در تاجیکستان، شرکت توسعه آب و نیرو به عنوان کارفرمای ایرانی، نقش کلیدی در حل چالش ارتباطی این کشور همسایه ایفا کرد. این دستاورد، نه تنها اعتبار فنی ایران را در سطح منطقه‌ای ارتقا داد، بلکه الگویی برای همکاری‌های فرامرزی در حوزه زیرساخت‌ها شد.

شرکت در ۲۵ استان کشور فعال است و سهم آن در احداث سدها و نیروگاه‌های برق آبی، آمارهای حیرت‌انگیزی را نشان می‌دهد: ۷۳ درصد از سدهای احداث‌شده، ۹۵ درصد از طرح‌های در حال اجرا و ۹۰ درصد از پروژه‌های مطالعاتی به این شرکت تعلق دارد. دکتر صابری این ارقام را “نشانه‌ای از نقش محوری و بی‌جانشین شرکت در پیشبرد اهداف ملی” دانست و افزود: “مدیریت همزمان پروژه‌های عظیم در جغرافیای متنوع ایران، با همه پیچیدگی‌های لجستیکی و اجرایی، با تکیه بر تجربه ۳۶ ساله و ایمان به توان داخلی، به ثمر نشسته است.”

این مراسم، فراتر از یک رویداد یادبود، فراخوانی برای سرمایه‌گذاری بیشتر در پژوهش و فناوری‌های سبز بود. با نگاهی به چالش‌های پیش رو مانند تغییرات اقلیمی و رشد تقاضای انرژی، شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران آماده است تا با نوآوری و همت جمعی، آینده‌ای پایدارتر برای ایران بسازد.