به گزارش خبرطلایی : همایش «چالش‏‏‌های صنعتی‌شدن از حکمرانی اقتصادی تا تحولات جهانی» به میزبانی گروه رسانه‏‏‌ای «دنیای‌اقتصاد» برگزار شد. مطالب ارائه‌شده در این همایش حاصل یک پژوهش سازمان‌یافته و شامل سه‌مولفه‏‏ صنعت، اقتصاد داخلی و اقتصاد جهانی، با محوریت و مرکزیت صنعت است که تلاقی پویایی تحولات مهم داخلی و تحولات سریع جهانی را مورد واکاوی قرار می‌دهد. محورهای این همایش عبارتند از: تحولات صنعت ایران، روندهای گذشته، مرور سیاست‏‏‌های توسعه صنعتی در کشورهای منتخب، حکمرانی اقتصادی ایران از منظر توسعه‏‏ صنعتی، تحولات صنعت ایران: ریشه‏‏‌ها و پیامدها و چالش‏‏‌های صنعتی‏‏‌شدن و صنعتی ماندن در شرایط جدید بین‌المللی.
چالش‌های صنعتی‌شدن ایران
مسعود نیلی، اقتصاددان، در ابتدای این همایش به معرفی چارچوب پژوهش «چالش‌‌‌های صنعتی‌شدن ایران» پرداخت. وی به بیان تاریخچه شروع این همایش پرداخت و گفت: آغاز به کار این پژوهش به شکل‌‌‌گیری «بنیاد توسعه صنعتی و کارآفرینی مهندس محسن خلیلی» گره خورده است. مقرر شد وظیفه اصلی این نهاد، حمایت از پژوهش‌‌‌های مرتبط با توسعه صنعتی ایران باشد. این پژوهش از خرداد ۱۴۰۲ آغاز شد و در اواخر بهمن‌ماه سال گذشته به نتیجه رسید. هدف اصلی این پژوهش ارائه تصویری آماری تحلیلی از وضعیت صنعت در اقتصاد ایران و مقایسه با کشورهای محک و بررسی تحولات تجربی دیگر کشورها اعم از کشورهای در حال توسعه صنعتی‌‌‌شده و کشورهای بزرگ صنعتی به‌‌‌ویژه روندهای جدید صنعتی بود. طرح پایش تحولات صنعتی کشور ذیل سه زیرپروژه با عنوان تحولات صنعتی کشور، تحولات اقتصاد بین‌الملل و تحلیل عملکرد اقتصاد کلان، بررسی شد. پس از اتمام این پروژه و مواجهه با نتایج این پژوهش، شاهد روند هشداردهنده‌‌‌ای درخصوص مسیر توسعه صنعتی و اقتصادی کشور بودیم. برهمین اساس نیز تحقیق موردبحث را با هدف پاسخگویی به سوالات اساسی درخصوص چالش‌‌‌های جدی پیش‌روی صنعت، ادامه دادیم.

این اقتصاددان در ادامه و در تشریح جزئیات چارچوب پژوهش «چالش‌‌‌های صنعتی شدن ایران» گفت: سال‌های ۱۹۹۰ تا اواخر دهه ۲۰۰۰ را می‌‌‌توان دوران شگفتی‌‌‌های اقتصاد جهانی یا دوره شکوفایی جهانی شدن تلقی کرد. در این دو دهه تعداد قابل‌توجهی از کشورهای در حال توسعه توانستند به گروه کشورهای با رشد بالا بپیوندند. در این سال‌ها تعداد کشورهایی که برای حدود ۱۰سال پیاپی توانستند رشد اقتصادی بیش از ۵درصدی داشته باشند، از حدود ۲۰ تا ۳۰کشور در حوالی سال‌های دهه ۱۹۸۰ به حدود ۶۰کشور در سال‌های دهه ۲۰۰۰ رسید.

نیلی افزود: تولیدکنندگان ایرانی خود رادر دنیایی کاملا متفاوت می‌‌‌بینند و درگیر مسائلی کاملا ابتدایی هستند که ازجمله مهم‌ترین آنها باید به چگونگی تامین مالی، چگونگی تامین مواد اولیه و ماشین‌‌‌آلات موردنیاز وارداتی، تامین انرژی، فروش محصول به بازار حتی داخلی، صادر کردن محصولات به خارج و دریافت درآمدهای ارزی حاصله، تنظیم مناسبات با نیروی کار و… اشاره کرد. درواقع در چنین فضایی، تولیدکننده مجال و منفعتی برای تحقیق و توسعه، ارتقای تکنولوژی، تربیت نیروی انسانی و… ندارد. در چنین موقعیتی دوسوال مطرح می‌شود. نخست آنکه کشورهای صنعتی موفق‌شده، چطور توانسته‌‌‌اند به چنین دستاوردهایی دست یابند؟ سوال دوم نیز این است که ما چه اشتباهاتی داشته‌‌‌ایم که با پیشینه ۶۰ساله تلاش برای صنعتی شدن نتوانسته‌‌‌ایم در این مسیر موفق باشیم؟
به گفته نیلی، نوسانات شدید نرخ ارز در مدت زمان کوتاه، نشان‌دهنده بی‌ثباتی در اقتصاد کلان است که به احتمال زیاد ادامه خواهد داشت و پیش‌بینی‌ناپذیری را به فعالان اقتصادی منتقل می‌کند. این وضعیت نه تنها ریسک اقتصادی را افزایش می‌دهد، بلکه برنامه‌ریزی برای کسب‌وکارها را دشوارتر می‌کند.

نیلی همچنین به تغییرات ساختاری در کانال تورم پس از سال ۱۳۹۶ اشاره کرده و تاکید دارد که این تغییرات به شکل معناداری نمی‌توانند کاهش یابند. در شرایط فعلی اقتصادی، این تحولات مزید بر علت بی‌ثباتی و نوسانات بیشتر در بازارها شده‌اند.

امیرحسین رفیعی