خبرطلایی :✍……یكی از فراگیرترین و مهم‌ترین گونه(ژانر)‌های سینما، گونه‌ی اقتباسی است. در ژانر اقتباس از یك منبع اولیه برای نوشتن سناریو و سپس ساخت فیلم استفاده می‌شود. اقتباس سینما وامدار همیشگی دیگر هنرها است. در این مدتی كه از عمرش می‌گذرد، ادبیات نمایشی همواره هنر هفتم را تغذیه كرده‌ است.
نزدیك به نیمی از فیلم‌های مهرجویی بر اساس اقتباس آثار ادبی ساخته شده است. در این زمینه فیلمنامه های فیلم های گاو متاثر از كتاب «عزاداران بیل، ساعدی»، آقای هالو متاثر از كتاب «آقای هالو،علی نصیریان»، دایره‌ مینا متاثر از كتاب «غلامحسین ساعدی»، درخت گلابی متاثر از داستان «درخت گلابی» از «گلی ترقی» و میهمان مامان متاثر از داستان «مهمان مامان» از «هوشنگ مرادی كرمانی» نوشته شده اند. همچنین چند فیلم وی اقتباس آزادی از آثار خارجی‌ هستند از جمله فیلم های بانو متاثر از كتاب «ویریدیانای بونوئل»، سارا متاثر از كتاب «خانه عروسكِ ایبسن» و پری متاثر از «فرانی و زویی، سالینجر».
این آثار آینه ی تمام نمای طرز تفكر، اعتقاد و حساسیت های درونی خالق خود هستند. اگرچه نیمی از واقعیت این پژواك به نویسندگان اصل اثر وابسته است اما در بخش گسترده‌ یی از آن ها ذهنیت و نگرش مهرجویی دخیل است.
همچنین درهمه ی این آثار فاكتورهای مشخص سینمای مهرجویی به شكل تقویت ‌كننده ی اصل اثر به صورت پررنگ، مانند حلقه‌های متصل به هم قابل شناسایی است. این موضوع با توجه به این نكته كه به طور معمول در هر اقتباس با افت اثر اولیه مواجه خواهیم بود به شكل قابل اهمیتی نقش مهرجویی را به عنوان آفریننده ی دوباره ی اثر آشكار می‌كند.
هامون یكی از فیلم های مطرح در زمینه ی روشنفكران و واكاوی دغدغه ی آن ها است. مهرجویی با این فیلم غوغایی در سینماها به راه انداخت؛ فیلمی تاثیرگذار كه مصائب روشنفكران دیروز و امروز جامعه را برای نسلی روایت كرد كه می ‌خواستند عشق‌ها و شكست‌هایشان را در سیمای یك «كاراكتر» ببینند. «خسرو شكیبایی» در قامت «حمید هامون» اسطوره شد و نام سازنده ی آن در تاریخ سینمای ایران ماند. این فیلم كه در سال 1368 ساخته شد توانست برای داریوش مهرجویی و همین‌طور شكیبایی اعتبار و محبوبیت فراوانی ایجاد كند.
حمید هامون شخصیتی بود كه به ‌عنوان نسل روشنفكران دهه ‌ی 60 ایران محسوب می شد. هامون میان «شرق و غرب»، «سنت و مدرنیته» و «فلسفه و عرفان» در رفت و آمد بود كه این نوسان و بحران تا پایان فیلم جریان داشت.
همچنین زنان فیلم‌های مهرجویی، الگوی اجتماعی چند لایه و عمیقی از جریان روشنفكری در سینمای ایران هستند. افرادی كه در مناسبات روشنفكری به اضمحلال رسیده و در نگاهی هستی‌شناسانه می‌توان گفت موجوداتی در ظاهر منفعل و در باطن جستجوگرهستند.
مهر مهر جویی بر صفحه سینمای فلسفه ایران تا ابد حک شده است .

• حمید اندرزچمنی